Κυριακή 16 Οκτωβρίου 2011

Υπάρχει Μισοσαραντισμός;

         Ἡ πα­ρα­δο­ση τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας μας ὑ­πα­γο­ρεύ­ει στὴν κά­θε μη­τέ­ρα ποὺ γεν­νά­ει τέ­κνο, κα­τὰ τὴν τεσ­σα­ρα­κο­στὴ ἡ­μέ­ρα ἀ­πὸ τὴ γέν­νη­σή του, νὰ προ­σέρ­χε­ται στὸ να­ό, γι­ὰ νὰ σα­ραν­τί­σει, ἢ γι­ὰ νὰ ἐκ­κλη­σι­ά­σει τὸ παι­δί της. Αὐ­τὴ ἡ συ­νή­θει­α τοῦ σα­ραν­τι­σμοῦ εἶ­ναι πο­λὺ πα­λαι­ά, ἤ­δη ἀ­πὸ τὰ χρό­νι­α τῆς Πα­λαι­ᾶς Δι­α­θή­κης.
Ἡ ἴ­δι­α ἡ Πα­να­γί­α μας, ὅ­ταν ἔ­τε­κε τὸν Κύ­ρι­ο μας Ἰ­η­σοῦ Χρι­στὸ κα­τὰ τὴν τεσ­σα­ρα­κο­στὴ ἥ­με­ρα ἀ­πὸ τῆς Γεν­νή­σε­ώς Του, Τὸν ἔ­φε­ρε στὸ Νο­μι­κὸ Να­ὸ καὶ Τὸν πα­ρέ­δω­σε στὰ χέ­ρι­α τοῦ Δι­καί­ου Συ­με­ών. Αὐ­τὴ τὴν ἱ­ε­ρὰ πα­ρα­δο­ση, τὴν ὁ­ποί­α ἐ­μεῖς ὅ­λοι οἱ χρι­στι­α­νοὶ πα­ρα­λά­βα­με ὡς πα­ρα­κα­τα­θή­κη ἀ­πὸ τὴν ἰ­δί­α τὴ Θε­ο­τό­κο Μα­ρί­α καὶ τὴν Ἀ­πο­στο­λι­κὴ Πα­ρά­δο­ση, δι­α­τη­ρεῖ ἡ Ἁ­γί­α μας Ἐκ­κλη­σί­α μέ­χρι σή­με­ρα.
Ὁ χρό­νος τῆς πα­ρα­μο­νῆς τῆς λε­χῶ­νας μέ­σα στὸ σπί­τι εἶ­ναι 40 ἡ­μέ­ρες. Τὴν τεσ­σα­ρα­κο­στὴ ἐ­ξέρ­χε­ται μὲ τὸν σύ­ζυ­γό της καὶ τοὺς οἰ­κεί­ους της καὶ ἔρ­χε­ται στὸ να­ὸ γι­ὰ νὰ ἐκ­κλη­σι­ά­σει τὸ παι­δί της, νὰ εὐ­λο­γη­θεῖ ἡ ἴ­δι­α καὶ μὲ τὶς εὐ­χὲς τῶν ἱ­ε­ρέ­ων ν᾿ ἀρ­χί­σει καὶ πά­λι νὰ προ­σέρ­χε­ται στὸ Να­ὸ γι­ὰ νὰ ἐκ­κλη­σι­ά­ζε­ται, νὰ λει­τουρ­γεῖ­ται καὶ νὰ με­τα­λαμ­βά­νει τῶν ἀ­χράν­των Μυ­στη­ρί­ων. Ὁ Σα­ραν­τι­σμός, ὅ­πως ἀ­να­φέ­ρει ἡ ἴδι­α ἡ ἀ­κο­λου­θί­α, ἐ­πι­τε­λεῖ­ται: «δι­ὰ τοῦ κα­θα­ρι­σμοῦ ἀ­πὸ πά­σης ἁ­μαρ­τί­ας καὶ ἀ­πὸ παν­τὸς ῥύ­που», καὶ ἡ γυναίκα προ­σέρ­χε­ται στὴν Ἐκ­κλη­σί­α γι­ὰ ν᾿ ἀ­ξι­ω­θεῖ ἀ­κα­τα­κρί­τως νὰ με­τά­σχει στὰ Ἅ­γι­α Μυ­στή­ρι­α.
Οἱ ἡ­μέ­ρες τοῦ Σα­ραν­τι­σμοὺ εἶ­ναι κα­θο­ρι­σμέ­νες. Πολ­λὲς γυ­ναῖ­κες ζη­τοῦν μι­σο­σα­ραν­τι­σμό. Αὐ­τὴ ἡ ὀ­ρο­λο­γί­α προ­ῆλ­θε ἀ­πὸ τοὺς ἰ­δί­ους τοὺς λα­ϊ­κοὺς οἱ ὁ­ποῖ­οι καὶ αὐ­θαι­ρέ­τως ζη­τοῦν τὴν ἀλ­λα­γὴ τῆς ἀ­νὰ τοὺς αἰ­ῶ­νας πα­ρα­δό­σε­ως τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας μας ποὺ θέ­λει τὸν σα­ραν­τι­σμό.
Σ᾿ αὐ­τὸ τὸ ση­μεῖ­ο κα­λὸ εἶ­ναι νὰ ἐ­ξη­γη­θεί τί ὁ­ρί­ζει ἡ Ἐκ­κλη­σί­α μας. Μι­σο­σα­ραν­τι­σμὸς δὲν ὑ­πάρ­χει! Ὑ­πάρ­χει μό­νον Σα­ραν­τι­σμὸς ὡς ἀ­κο­λου­θί­α ποὺ δι­α­βά­ζε­ται μό­νο τὴν 40ή ἡ­μέ­ρα ἀ­πὸ τὴ γέν­νη­ση τοῦ παι­δι­οῦ καὶ μό­νον στὸ Να­ό, πα­ρου­σί­α τῆς μη­τέ­ρας καὶ τοῦ παι­δι­οῦ. Μι­σο­σα­ραν­τι­σμὸς δὲν εἶ­ναι ἡ κα­τὰ τὸ ἥ­μι­συ ἀ­νά­γνω­ση τῆς ἀ­κο­λου­θί­ας τοῦ Σα­ραν­τι­σμοῦ.
Οἱ πι­στοὶ οἱ ὁ­ποῖ­οι κα­λοῦν γι­ὰ μι­σο­σα­ραν­τι­σμὸ τὸν ἱ­ε­ρέ­α στὸ σπί­τι τους, θὰ πρέ­πει νὰ ξέ­ρουν ὅ­τι ὁ ἱ­ε­ρέ­ας δὲν ἐ­πι­τρέ­πε­ται νὰ δι­α­βά­σει τὴν ἀ­κο­λου­θί­α τοῦ Σα­ραν­τι­σμοῦ κατ᾿ οἶ­κον, γι­α­τὶ αὐ­τὴ καθ᾿ ἑ­αυ­τὴ ἡ ἀ­κο­λου­θί­α ἐ­πι­γρά­φε­ται ὡς ἀ­κο­λου­θί­α «Εἰς τῷ ἐκ­κλη­σι­ᾶ­σαι τὸ παι­δί­ον» καὶ ὁ ἐκ­κλη­σι­α­σμὸς γί­νε­ται μό­νον στὸ Να­ό.
Προ­φα­νῶς κά­ποι­οι νο­μί­ζουν ὅ­τι ὁ ἱ­ε­ρέ­ας ἐ­πι­σκε­πτό­με­νος τὸ σπί­τι λε­χῶ­νας καὶ δι­α­βά­ζον­τάς τις εὐ­χὲς «τῆς πρώ­της ἡ­μέ­ρας καὶ τῆς ὀ­γδό­ης», ἔ­κα­μαν μι­σο­σα­ραν­τι­σμό. Ὅ­μως αὐ­τὸ πρέ­πει νὰ δι­ευ­κρι­νί­ζε­ται ἀ­πὸ τοὺς ἱ­ε­ρεῖς οἱ ὁ­ποῖ­οι κα­τὰ τὴν ποι­μαν­τι­κή τους ἐ­πι­σκέ­ψη πρὸς εὐ­λο­γί­α, θὰ πρέ­πει νὰ ἐ­νη­με­ρώ­νουν σω­στὰ ὡς πρὸς τὶ ἱ­ε­ρο­λο­γούν. Ἔτ­σι σι­γὰ σι­γὰ θὰ γνω­ρί­σουν καὶ οἱ πι­στοὶ τὴ λει­τουρ­γι­κή τά­ξη. Πάν­τως μι­σο­σα­ραν­τι­σμὸς δεν ὑ­πάρ­χει, οὔ­τε ὡς ἀ­κο­λου­θί­α, οὔ­τε ὡς τά­ξη!
Πολ­λὲς μη­τέ­ρες λε­χῶ­νες, ἐ­πει­δὴ ἐρ­γά­ζον­ται καὶ θέ­λουν νὰ ἐ­ξέλ­θουν πι­ὸ γρή­γο­ρα ἀ­πὸ τὸ σπί­τι τους, ζη­τοῦν τὸ σα­ραν­τι­σμὸ νω­ρί­τε­ρα ἀπ᾿ τὶς 40 ἡ­μέ­ρες. Αὐ­τὸ ὅ­μως δεν εἶ­ναι σω­στό. Ἡ πα­ρα­δο­ση θέ­λει τὴ λε­χῶ­να 40 ἡ­μέ­ρες στὸ σπί­τι, ὅ­πως ἐ­πί­σης θέ­λει καὶ τὸ παι­δὶ νὰ προ­σέρ­χε­ται μὲ τὴν μη­τέ­ρα τοῦ τὴν 40ή ἡ­μέ­ρα στὸ Να­ό. Ἐ­ὰν ὁ σα­ραν­τι­σμὸς ἐ­πρό­κει­το γι­ὰ ἀ­κο­λου­θί­α ποὺ μπο­ροῦ­σε νὰ τε­λε­σθεῖ πι­ὸ μπρο­στὰ ἢ πι­ὸ με­τά, δὲν θὰ ἔ­παιρ­νε αὐ­τὴ τὴν ὀ­νο­μα­σί­α του ἀ­πὸ τὶς τεσ­σα­ρά­κον­τα ἡ­μέ­ρες. Ἑ­ὰν ὅ­μως ὑ­πάρ­χει σοβαρὴ ἀ­νάγ­κη, ἂς ἐξέρχεται μὲ συ­ναί­σθη­ση.
Σὲ νε­ό­τε­ρο Εὐ­χο­λό­γι­ο τῶν ἐκ­δό­σε­ων Σα­λι­βέ­ρου εἰ­σή­χθη μί­α πρω­το­φα­νὴς ἀ­κο­λου­θί­α μὲ τὸν τί­τλο: «Εὐ­χὴ εἰς γυ­ναῖ­κα Λε­χὼ εἴ­κο­σι ἢ δέ­κα πέν­τε ἡ­με­ρῶν». Ἡ εὐ­χὴ αὐ­τὴ «Κύ­ρι­ε ὁ Θε­ὸς ἡ­μῶν ὁ ἀ­λη­θι­νὸς ἄρ­τος τῆς ζω­ῆς.­.­.» δη­μο­σι­εύ­θη­κε γι­ὰ πρώ­τη φο­ρὰ στὸ Εὐ­χο­λό­γι­ο τοῦ Γκό­αρ[1], καὶ ἀ­πὸ ἐ­κεῖ τὴν πῆ­ρε καὶ ὁ Ν. Πα­πα­δό­που­λος καὶ τὴν ἐ­ξέ­δω­σε στὸ Μέ­γα Εὐ­χο­λό­γι­ον τοῦ Σα­λι­βέ­ρου[2].
Αὐ­τὴ ἡ ἀ­κο­λου­θί­α ὄ­σο καὶ ἂν φέ­ρει τί­τλο ποὺ μπο­ρεῖ τυ­χὸν νὰ πα­ρα­πλα­νή­σει, δὲν εἶ­ναι ἀ­κο­λου­θί­α μι­σο­σα­ραν­τι­σμοῦ, ἀλ­λὰ μί­α ἁ­πλὴ εὐ­χὴ σὲ γυ­ναῖ­κά ποὺ ἔ­φε­ρε παι­δὶ στὸν κό­σμο. Ὁ ἴ­δι­ος μά­λι­στα ἐκ­δό­της ση­μει­ώ­νει ἀ­κρι­βῶς κά­τω ἀ­πὸ τὸ τί­τλο, ὅ­τι αὐ­τὴ ἡ εὐ­χὴ μὲ τὸν προ­α­να­φερ­θέν­τα τί­τλο, «προ­σε­τέ­θη ἐν τῇ νῦν ἐκ­δό­σει». Αὐ­τὸ ση­μαί­νει ὅ­τι ἀφ᾿ ἑ­νὸς μὲν εἶ­ναι νε­ό­τε­ρη, καὶ ἀφ᾿ ἑ­τέ­ρου δέ, ὅ­τι δὲν ἀ­παν­τᾶ­ται στὴ χει­ρό­γρα­φη πα­ρά­δο­σή μας ποὺ εἶ­ναι ἀ­ψευ­δὴς καὶ βε­βαί­α. Ἐ­κτὸς τού­του ἡ ὑ­πάρ­ξη αὐ­τῆς τῆς νε­ό­τε­ρης εὐ­χῆς τῶν εἴ­κο­σι ἢ δέ­κα πέν­τε ἡ­με­ρῶν, μπο­ρεῖ νὰ ἐ­ξη­γη­θεῖ μό­νον, ὅ­ταν με­λε­τη­θεῖ σω­στὰ καὶ κα­τα­νο­η­θεῖ ἡ ἀ­νάγ­κη ὕ­παρ­ξής της.
Ἔτ­σι κα­τα­λή­γου­με στὸ συμ­πέ­ρα­σμα ὅ­τι τὴν ἐ­πο­χὴ ἐ­κεί­νη ποὺ δη­μι­ουρ­γή­θη­κε ἡ εὐ­χὴ αὐ­τή, ἐ­πε­βάλ­λε­το ἐκ τῶν ἀ­ναγ­κῶν ἡ γυ­ναῖ­κα ποὺ ἐ­πρό­κει­το νὰ ζυ­μώ­σει τὸ ψω­μὶ τῆς οἰ­κο­γενεί­ας της, νὰ εἶ­ναι κα­θα­ρή ἀ­πὸ παν­τὸς μο­λυ­σμοῦ. Ἡ γυ­ναῖ­κα ἐ­πει­δὴ τό­τε θε­ω­ρούν­ταν ἀ­κά­θαρ­τη με­τὰ τὸν το­κε­τό, ἀ­κό­μα καὶ γι­ὰ νὰ ζυ­μώ­σει, θὰ ἔ­πρε­πε νὰ δι­α­βα­στεῖ ἀ­πὸ τὸν ἱ­ε­ρέ­α, σύμ­φω­να πάν­το­τε μὲ τις ἀν­τι­λή­ψεις τῆς ἐ­πο­χῆς ποὺ γρά­φθη­κε, αὐ­τὴ ἡ ἄ­γνω­στη κα­τὰ τὴν χει­ρό­γρα­φη πα­ρά­δο­ση εὐ­χή. Μό­νο μέ­σα σ᾿ αὐ­τὸ τὸ πλαί­σι­ο μπο­ρεῖ νὰ ἐρ­μη­νευ­θεῖ ἡ ὕ­παρ­ξη αὐ­τῆς τῆς νε­ο­τέ­ρας εὐ­χῆς.
Γι­ὰ τὴν θε­με­λί­ω­ση τῆς ἄπο­ψής μας αὐ­τῆς, ὑ­πο­γραμ­μί­ζου­με μέ­σα ἀ­πὸ τὴν ἴ­δι­α εὐ­χὴ τὴ φρά­ση: «καὶ τὴν ζύ­μην τῶν χει­ρῶν αὐ­τῆς, καὶ πάν­τα τὰ ἔρ­γα τῶν χει­ρῶν αὐ­τῆς, ἵ­να ἀ­νεμ­πο­δί­στως τρέ­φῃ πάν­τας τοὺς ἐν τῷ οἴ­κῳ αὐ­τῆς.­.­.­». Ἄλ­λω­στε ὅ­τι δεν ἐ­πρό­κει­το γι­ὰ μι­σο­σα­ραν­τι­σμὸ φαί­νε­ται καὶ ἀ­πὸ τὴν ἴ­δι­α ὑ­πο­ση­μεί­ω­ση αὐ­τῆς τῆς ἐκ­δό­σε­ως στὴν ὁ­ποί­α ὁ συν­τά­κτης τῆς εὐ­χῆς ἀ­να­φέ­ρει ῥη­τῶς τὰ ἑ­ξῆς: «Ἡ εἴ­σο­δος εἰς τὸ να­ὸ τῆς ἀρ­τι­τό­κου ἐ­πι­τρέ­πε­ται μό­νον ὅ­ταν πλη ρω­θῶ­σιν αἱ ἡ­μέ­ραι τῆς κα­θάρ­σε­ως αὐτῆς, ἤτοι μετὰ τὴν τεσσαρακοστὴν ἡμέρα».         



[1] Goar, β' ἔκδοση, Βενετία 1730, σ. 264
[2] Ἀθῆναι 1927, σ. 513

2 σχόλια:

  1. όμως πάτερ, ένας άγιος των ημερών, ο μακαριστός π.Ευσέβιος Γιαννακάκης, ήρθε -χωρίς να κληθεί- στο σπίτι και μου διάβασε "μισή ευχή" όταν γεννήθηκε το παιδάκι που ήλθε με ευλογίες Του στον κόσμο..
    Πιστεύω ότι το έκανε για δική μου προστασία και δύναμη και όχι για οτιδήποτε άλλο..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. θα διάβασε προφανώς την ευχη της ογδόης ημέρας

    ΑπάντησηΔιαγραφή